w 2001 r.
INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
w okresie od 1 sierpnia 2000 r. do 31 grudnia 2001 r.
B. Sprawy kadrowe
C. Problematyka ustrojowa, etatowa i płacowa
D. Kontakty międzynarodowe
E. Dane statystyczne za okres 1.08.2000 r. - 31.12. 2001 r.
Krajowa Rada Sądownictwa w omawianym okresie obradowała na 19-tu posiedzeniach przez 49 dni. Podjęła łącznie 139 uchwał w tym uchwały w sprawach osobowych dotyczyły 1226 osób.
Kilkakrotnie uchwały Rady wskazywały na zbyt małą ilość środków finansowych przeznaczonych na sądownictwo i związane z tym problemy z finansowaniem bieżącej działalności sądów. We wspólnym stanowisku Krajowej Rady Sądownictwa i Prezesów Sądów Apelacyjnych z dnia 27 września 2000 r. (str. 102) wskazywano na konieczność dostosowania wysokości budżetu sądownictwa na 2001 r. do rozmiaru zadań jakie postawiono przed sądownictwem i skali wynikających stąd kosztów.
Pomimo to, budżet na 2001 rok został tak skonstruowany, że zabrakło środków na bieżące funkcjonowanie sądów i sytuacja w tym zakresie ze względu na stan finansów Państwa nie daje nadziei na szybką poprawę. Przedstawiciele Rady brali udział w bardzo intensywnych pracach nad projektem nowego Prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawą o Krajowej Radzie Sądownictwa. Obie ustawy zostały uchwalone przez Sejm RP w dniu 27 lipca 2001 r.
Członkowie Rady byli ponadto obecni na posiedzeniach Nadzwyczajnej Komisji do zmian w kodyfikacjach poświęconych projektom Kodeksu karnego, Kodeksu postępowania karnego oraz Kodeksom dotyczącym postępowania w sprawach o wykroczenia.
W okresie sprawozdawczym Rada: przedstawiła Prezydentowi RP 924 wnioski o powołanie na stanowiska sędziowskie. Nie przedstawiła wniosków o powołanie wobec 59 osób.
Na wniosek Kolegium Sądu w stan spoczynku uchwałą Rady przeniesionych zostało 4 sędziów. W trzech przypadkach, pomimo wniosku Kolegium, Rada odmówiła przeniesienia sędziego w stan spoczynku.
W stosunku do 158 sędziów Rada wyraziła zgodę na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia, a nie wyraziła takiej zgody wobec 34 osób.
Wobec 2 sędziów i 1 członka rodziny zmarłego sędziego Rada stwierdziła istnienie okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i związanego z tym uposażenia. W trzech przypadkach odmówiła stwierdzenia istnienia w/w okoliczności.
C. Problematyka ustrojowa, etatowa i płacowa
W dniu 27 lipca 2001 r. Sejm RP uchwalił dwie fundamentalne dla sądownictwa ustawy: Prawo o ustroju sądów powszechnych i ustawę o Krajowej Radzie Sądownictwa. Wprowadzają one kilka ważnych zmian, które w przyszłości mogą przyczynić się do usprawnienia pracy sądów, ulepszyć sposób tworzenia budżetu sądownictwa, zapobiec przewlekłości postępowań dyscyplinarnych. Najistotniejszą z tych zmian wydaje się być zmiana dotycząca budżetu sądownictwa, który zgodnie z art. 178 nowej ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, stanowić będzie wyodrębnioną część budżetu Państwa, a organem współtwo-rzącym jego projekt będzie Krajowa Rada Sądownictwa. Zmienia się też struktura sądownictwa dyscyplinarnego. Sądami dyscyplinarnymi w I instancji są - sądy apelacyjne, sądem II instancji - Sąd Najwyższy. Uwzględniono też w nowym Prawie o ustroju sądów powszechnych wielokrotnie podnoszone postulaty dotyczące stworzenia możliwości tzw. "awansu poziomego". Wynagrodzenie sędziowskie stosownie do art. 91 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych będzie ustalane w stawce podstawowej pierwszej awansowej albo w stawce drugiej awansowej. Pierwsza stawka awansowa stanowi - 110 % stawki pod-stawowej, a druga stawka awansowa - 125 % stawki podstawowej dla danego stanowiska sędziowskiego.
Sprawdziły się niestety niekorzystne prognozy dotyczące budżetu sądownictwa na rok 2001. Pomimo apeli Krajowej Rady Sądownictwa o zapewnienie wymiarowi sprawiedliwości środków finansowych pozwalających na prawidłowe funkcjonowanie, budżet na ten rok nie uwzględniał zwiększonych zadań jakie postawiono przed sądami. W wielu sądach zabrakło środków na finansowanie bieżącej działalności i sądy weszły w 2002 r. z poważnymi zadłużeniami.
Zła kondycja finansów publicznych spowodowała, że budżet sądownictwa na rok 2002 został skonstruowany nie na miarę potrzeb, ale na miarę istniejących możliwości.
W tej sytuacji można tylko przytoczyć jedno z dziesięciu przykazań, które kiedyś wystosowała pod adresem sędziów Pani Prof. Ewa Łętowska: "Sędzio - poczekaj, aż Państwo zmądrzeje".
Rada poszerzyła swoje dotychczasowe kontakty ze środowiskami wymiaru sprawiedliwości innych krajów. Spotkania służyły wymianie poglądów i doświadczeń celem wspólnego poszukiwania rozwiązań problemów, z jakimi borykają się środowiska sędziowskie w poszczególnych krajach. Efektem tych działań było także zaangażowanie się Rady w prace przy międzynarodowych programach poświęconych problematyce wymiaru sprawiedliwości.
W dniach 8-10 listopada 2000 r. członek Rady sędzia mjr Marek Pietruszyński uczestniczył w pierwszym posiedzeniu Komitetu Konsultacyjnego Sędziów w Strasburgu. Organizatorem spotkania była Rada Europy.
W dniu 28 listopada przedstawiciele Rady podejmowali 12 osobową delegację przedstawicieli samorządów prawniczych z Ukrainy. Celem spotkania było zapoznanie strony ukraińskiej z kwestiami ustrojowymi dotyczącymi polskiego sądownictwa, jak również relacji między zawodem sędziego a innymi zawodami prawniczymi.
Dwukrotnie w siedzibie Rady gościły delegacje ekspertów z Holandii. W trakcie spotkań, które odbyły się 21 listopada 2000 r. i 5 czerwca 2001 r. dyskutowano o reformie polskiego sądownictwa w perspektywie przystąpienia do Unii Europejskiej. Na spotkaniach Radę reprezentowali : wiceprzewodniczący Rady - sędzia Joachim Janik i członek Rady - sędzia Irena Kamińska.
W dniach 10-14 marca 2001 r. trzyosobowa delegacja Rady w składzie: przewodniczący - sędzia Włodzimierz Olszewski i członkowie: sędzia Irena Kamińska i sędzia Michał Kopeć przebywała w Hiszpanii na zaproszenie tamtejszej Naczelnej Rady Władzy Sądowniczej. Członkowie delegacji zapoznali się ze specyfiką działania tamtejszego wymiaru sprawiedliwości, jak również złożyli wizyty reprezentantom władzy ustawodawczej i wykonawczej.
23 marca 2001 r. członkowie Rady: wiceprzewodniczący - sędzia Józef Iwulski oraz sędziowie Bronisław Szydło i Marek Pietruszyński zapoznali z rolą i zadaniami Rady 9 osobową delegację sędziów z Bośni i Hercegowiny. W dniu 24 kwietnia z przedstawicielami Rady spotkała się 22 osobowa grupa ławników ze Szwecji.
W dniu 29 maja członek Rady sędzia Irena Kamińska wzięła udział w spotkaniu w Ministerstwie Sprawiedliwości z ekspertami GRECO tj. Zespołu Oceniającego Grupy Państw przeciwko Korupcji.
W dniach 30 maja - 3 czerwca na zaproszenie przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa Republiki Węgierskiej, przebywali na Węgrzech przewodniczący - sędzia Włodzimierz Olszewski oraz sędziowie Gabriela Gorzan, Bronisław Szydło i Juliusz Kleeberg. Pobyt ten miał szczególną wagę ze względu na dobiegające końca w polskim parlamencie prace nad nową ustawą o Krajowej Radzie Sądownictwa, której szereg rozwiązań wzorowanych jest na węgierskim modelu funkcjonowania Rady.
W dniach 10-12 czerwca członek Rady sędzia ppłk Marek Pietruszyński uczestniczył w Konferencji Prawa Europejskiego w Sztokholmie, zorganizowanej w związku ze Szwedzkim przewodnictwem w Unii Europejskiej.
Wiceprzewodniczący Rady sędzia Joachim Janik i członek Rady sędzia Irena Kamińska spotkali się w dniu 30 lipca w siedzibie Rady z profesorem Uniwersytetu w Tokio Akido Komoridą.
W dniu 3 października wizytę w siedzibie Rady złożyli Prezes i dwóch sędziów Sądu Najwyższego Królestwa Niderlandów, którzy przebywali w Polsce na zaproszenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.
W dniach 8-11 października, na zaproszenie przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa, przebywała w Polsce delegacja Rady Sędziów Litwy. Członkowie delegacji przyjęci zostali przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Dwukrotnie gościli w siedzibie Krajowej Rady Sądownictwa, w tym raz na posiedzeniu Rady.
W dniu 12 października członkowie Rady podejmowali czteroosobową delegację Trybunału Federalnego Republiki Federalnej Niemiec z Prezydentem tego Trybunału na czele. Delegacja przebywała w Polsce z oficjalną wizytą na zaproszenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.
W dniu 17 grudnia przedstawiciele Rady spotkali się z dwuosobową delegacją sędziów hiszpańskich, którzy przebywali w Polsce w ramach prac nad projektem doradztwa technicznego w związku z przyszłym wkładem Polski do Europejskiej Sieci Sądowniczej.
E. Dane statystyczne za okres 1.08.2000 r. - 31.12. 2001 r.
KRAJOWA RADA SĄDOWNICTWA
- obradowała 49 dni na 19 posiedzeniach
- podjęła uchwał - 139 (w sprawach osobowych i problemowych)
- podjęła uchwały względem: 1226 osób
UCHWAŁY W SPRAWACH KADROWYCH DOTYCZYŁY W SZCZEGÓLNOŚCI:
- przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na stanowiska sędziów - 803 osób:
Sądu Najwyższego - 2 Naczelnego Sądu Administracyjnego - 40 sądu apelacyjnego - 42 sądu okręgowego - 274 sądu rejonowego - 554 wojskowego sądu okregowego - 3 wojskowego sądu garnizonowego - 9 - zmiany w uchwale Krajowej Rady Sądownictwa w sprawie powołania na stanowisko sędziego - 2 osoby do:
Naczelnego Sądu Administracyjnego - 1 sądu rejonowego - 1 - nie przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie na stanowiska sędziów - 59 osób:
Naczelnego Sądu Administracyjnego - 18 sądu apelacyjnego - 12 sądu okręgowego - 19 sądu rejonowego - 10 - przeniesienia sędziego - na wniosek Kolegium Sądu - w stan spoczynku - 4 sędziów:
sądu okręgowego - 1 sądu rejonowego - 3 - odmowy przeniesienia sędziego - na wniosek Kolegium Sądu - w stan spoczynku:
3 sędziów sądu rejonowego - stwierdzenia niewłaściwości do rozpoznania wniosku oprzeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe
1 sędzia sądu rejonowego - wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia - 158 sędziów:
Sądu Najwyższego - 4 Naczelnego Sądu Administracyjnego - 5 sądu apelacyjnego - 18 sądu okręgowego - 100 sądu rejonowego - 31 - nie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 34 sędziów:
Naczelnego Sądu Administracyjnego - 1 sądu apelacyjnego - 2 sądu okręgowego - 19 sądu rejonowego - 12 - utrzymania w mocy zaskarżonych uchwał o odmowie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 2 sędziów
sądu okręgowego - 2 - odmowy stwierdzenia nieważności uchwały o odmowie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 2 sędziów:
sądu okręgowego - 1 sądu rejonowego - 1 - odmowy wznowienia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego:
1 sędzia sądu rejonowego - umorzenia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody - 4 sędziów:
sądu okręgowego - 3 sądu rejonowego - 1 - uchylenia umorzenia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody:
1 sędzia sądu rejonowego - odmowy wszczęcia postępowania administracyjnego o przyznanie odszkodowania w związku z uchyleniem przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwał Krajowej Rady Sądownictwa o odmowie wyrażenia zgody:
2 sędziów sądu okręgowego (w tym 1 w stanie spoczynku) - wszczęcia postępowania w sprawie sędziów w stanie spoczynku (członków ich rodzin) o stwierdzenie okoliczności powodujących utratę uprawnień wynikających z prawa do stanu spoczynku :
1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - stwierdzenia okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego) - 2 sędziów i 1 członek rodziny:
2 sędziów sądu okręgowego w stanie spoczynku 1 członek rodziny zmarłego sędziego Sądu Najwyższego - postanowienie o przywróceniu terminu do ponownego rozpatrzenia sprawy:
1 sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku - w związku z art. 127 § 3 kpa - utrzymanie w mocy zaskarżonych uchwał KRS o stwierdzeniu okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego):
- 4 sędziów i 1 członek rodziny:sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku - 1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - 2 sędzia sądu rejonowego - 1 członek rodziny zmarłego sędziego Sądu Najwyższego - 1 - w związku z art. 127 § 3 kpa - pozostawienie wniosków sędziów w stanie spoczynku (członków ich rodzin) bez rozpoznania :
1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - odmowy stwierdzenia okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego) - 3 sędziów:
Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku - 1 sądu okręgowego w stanie spoczynku - 2 - w związku z art. 127 § 3 kpa - utrzymanie w mocy uchwały KRS o odmowie stwierdzenia okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego) - 1 sędzia:
sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - 1 - w związku z orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego - po ponownym rozpatrzeniu sprawy - ponowne stwierdzenie okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia ... :
1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - w związku z orzeczeniami Naczelnego Sądu Administracyjnego - po ponownym rozpatrzeniu sprawy i ponownym stwierdzeniu okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia ... - utrzymanie w mocy uchwały o stwierdzeniu okoliczności:
1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na podstawie ustawy z 3 grudnia 1998 r. - 5 sędziów:
sądu apelacyjnego - 1 sądu okręgowego - 3 sądu rejonowego - 1 - podtrzymania żądania wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na podstawie ustawy z 3 grudnia 1998 r. :
3 sędziów sądu okręgowego (w tym 1 w stanie spoczynku) - odmowy wystąpienia z żądaniem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego na podstawie ustawy z 3 grudnia 1998 r. - 3 sędziów:
sądu okręgowego - 1 sądu rejonowego - 1 wojskowego sądu okręgowego - 1