w 2004 r.
INFORMACJA O DZIAŁALNOŚCI KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r.
A. Sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów
B. Informacja o skargach i wnioskach, które wpłynęły do
Krajowej Rady Sądownictwa w 2004 r.
C. Kontakty międzynarodowe
D. Dane statystyczne za okres 1.01.2004 r. - 31.12. 2004 r.
A. Sprawy z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów.
W odniesieniu do postępowań dyscyplinarnych prowadzonych w stosunku do sędziów, Krajowa Rada Sądownictwa realizuje swoje kompetencje na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych.
- Zgodnie z art. 114 wyżej wymienionej ustawy Rada może występować do Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych z żądaniem podjęcia wobec sędziego czynności dyscyplinarnych, a w przypadku odmowy Rzecznika, ma prawo zaskarżyć takie postanowienie do sądu dyscyplinarnego.
- Art. 121 usp uprawnia Radę do składania do Sądu Najwyższego - Sądu Dyscyplinarnego odwołań od każdego wyroku wydanego przez sądy dyscyplinarne pierwszej instancji.
- Ponadto, w myśl art. 125 usp, Rada jest władna wystąpić o wznowienie postępowania dyscyplinarnego.
W ramach Krajowej Rady Sądownictwa działa Komisja do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, która powołana została, tak jak inne stałe komisje Rady, na podstawie rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą. Członkowie komisji opracowują poszczególne sprawy, a propozycje ich rozstrzygnięć przedstawiane są - celem podjęcia decyzji na posiedzeniu Rady - przez Przewodniczącą Komisji.
W 2004 r. wpłynęły do Rady sprawy dotyczące 82 sędziów. W większości były to nieprawomocne wyroki Sądów Dyscyplinarnych pierwszej instancji, które oceniane były przez Radę pod kątem potrzeby złożenia odwołania jak również odpisy prawomocnych wyroków oraz uchwały dotyczące uchylenia immunitetu sędziowskiego.
Ostatecznie Rada dwukrotnie odwołała się od wyroku Sądu Dyscyplinarnego, i w dwóch przypadkach podjęła uchwałę o wystąpieniu do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniem podjęcia czynności dyscyplinarnych w stosunku do dwóch sędziów sądów rejonowych.
W 2004 r. Rada nie korzystała ze swoich uprawnień, wynikających z uregulowań ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych, do występowania z żądaniem podjęcia czynności dyscyplinarnych do Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów wojskowych. W tym okresie nie wpłynęły również do Rady żadne wyroki wojskowych sądów dyscyplinarnych.
B. Informacja o skargach i wnioskach, które wpłynęły do Krajowej Rady Sądownictwa w 2004 r.
W 2004 r. wpłynęły do Krajowej Rady Sądownictwa 1043 skargi i wnioski od 660 osób.
Przedmiotem większości skarg i wniosków nadesłanych do Rady w powyższym okresie sprawozdawczym były zarzuty dotyczące postępowań sądowych z udziałem skarżących, zarówno będących w toku, jak i już prawomocnie zakończonych. Skargi i wnioski najczęściej odnosiły się do działalności sądownictwa powszechnego, w mniejszym zaś stopniu - do sądów administracyjnych i Sądu Najwyższego.
Z treści skarg można wywnioskować, że korespondenci traktują Krajową Radę Sądownictwa jako nadrzędny organ wymiaru sprawiedliwości, powołany do sprawowania nadzoru administracyjnego i judykacyjnego nad działalnością sądownictwa w Polsce.
Wśród korespondencji dotyczącej działalności sądów - część pism miało charakter skarg i wniosków w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Korespondenci powoływali się na przepis art. 257 Kpa stanowiący o zwierzchnim nadzorze Krajowej Rady Sądownictwa nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg kierowanych do sądów. W przekonaniu skarżących, przepis ten upoważnia Radę do ingerowania w przebieg postępowań sądowych na każdym ich etapie. Wnioskowano o objęcie nadzorem służbowym Rady postępowań będących w toku, interwencję w konkretnych sprawach będących przedmiotem rozpoznania sądów, dokonanie merytorycznej oceny orzeczeń sądowych i ich zmianę bądź uchylenie. Domagano się również przeprowadzenia wizytacji sądów i lustracji pracy sędziego orzekającego w konkretnej sprawie.
Część pism miała charakter pism procesowych. Skarżący traktując Radę jako kolejną instancję lub "super-sąd"- wnosili do Rady odwołania od orzeczeń sądów, zwracali się z prośbą o wniesienie przez Radę na ich rzecz środków odwoławczych (głównie kasacji), żądali wyłączenia sędziego, przekazania sprawy do rozpoznania innemu sądowi. Znaczna liczba skarg dotyczyła długiego okresu stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania.
Domagano się również podejmowania przez Radę interwencji w sprawach z zakresu administracji sądowej. Tu skargi dotyczyły: uchybień w zakresie sprawności postępowania powodujących naruszenie prawa strony do rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, sposobu wykonywania nadzoru przez prezesów sądów, pracy sekretariatów sądowych (utrudnienia w dostępie do akt, zagubienia akt).
W roku 2004 działająca w Radzie Komisja do spraw odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów rozpatrzyła 66 skarg i wniosków dotyczących wszczęcia postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów. Skarżący zarzucali w nich sędziom: naruszenie prawa procesowego i materialnego, naruszanie zasad niezawisłości i etyki sędziowskiej, korupcję. W 5 przypadkach Komisja przekazała tego typu skargi rzecznikowi dyscyplinarnemu sędziów sądów powszechnych - celem rozważenia we własnym zakresie potrzeby podjęcia czynności dyscyplinarnych.
Podobnie jak w latach ubiegłych, znaczną część skarg i wniosków skierowanych do Rady stanowiły pisma od osób odbywających karę pozbawienia wolności. Dotyczyły one przede wszystkim odmowy udzielania skazanym warunkowego przedterminowego zwolnienia, przerwy w odbywaniu kary i złej opieki medycznej. Osoby osadzone kierowały do Rady również prośby o przesłanie im tekstów ustaw i materiałów o tematyce prawnej.
Nadto, korespondenci wskazując na ubóstwo, zwracali się do Rady o udzielenie porad prawnych w sprawach zawisłych przed sądami i w sprawach, które dopiero zamierzają prowadzić.
Poza skargami dotyczącymi działalności sądów, do Krajowej Rady Sądownictwa wpłynęły skargi i wnioski odnoszące się do organów policji i prokuratury, adwokatów, organów egzekucji sądowej.
Wyjaśnienia udzielane skarżącym o braku możliwości wzruszenia przez Radę jakiegokolwiek orzeczenia sądowego w trybie postępowania skargowego nie były przyjmowane ze zrozumieniem. Niezadowolenie skarżących, z powodu załatwienia ich skarg i wniosków niezgodnie z ich oczekiwaniami, przejawiało się w ponownych pismach nierzadko zawierających obraźliwe sformułowania pod adresem sędziów, sądów, a także Krajowej Rady Sądownictwa.
230 skarg i wniosków pozostawiono bez dalszego biegu. Były to pisma ponawiane, pisma o charakterze pieniaczym, wskazujące na niezrównoważenie psychiczne ich autorów, jak też pisma anonimowe i nadesłane do wiadomości Rady.
W odpowiedziach na skargi i wnioski skierowane do Rady - udzielane były zainteresowanym stosowne wyjaśnienia, wskazywane organy właściwe do rozpatrzenia przedstawianych problemów bądź pisma przekazywane były właściwym prezesom sądów celem załatwienia w trybie skargowym.
Rok 2004 to okres wytężonej pracy członków Krajowej Rady Sądownictwa w relacjach z przedstawicielami władzy sądowniczej innych państw. Obfitował dużą ilością spotkań o charakterze bilateralnym, ale nie zabrakło również tych o wymiarze wielostronnym. Kontakty międzynarodowe pozwoliły zacieśnić dotychczasową współpracę między Krajową Radą Sądownictwa a Radami państw obcych. Pozwoliły też nawiązać, cenne dla wymiaru sprawiedliwości, nowe więzi współpracy.
W czerwcu 2004 r. na zaproszenie Krajowej Rady Sądownictwa przebywała z wizytą w Warszawie delegacja Krajowej Rady Sądownictwa Republiki Węgierskiej. Wśród przybyłych gości znalazł się Przewodniczący Rady i jednocześnie Prezes Sądu Najwyższego Węgier Pan dr Zoltán Lomnici. Podczas pobytu w Polsce delegacja wzięła udział między innymi w spotkaniu z Prezesem Trybunału Konstytucyjnego, Zastępcą Rzecznika Praw Obywatelskich, Pierwszym Prezesem Sądu Najwyższego oraz Prezesem Naczelnego Sądu Administracyjnego. W trakcie wizyty delegacja zapoznała się z zakresem kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa, jej pozycją ustrojową i składem osobowym. Goście zapoznali się również z działalnością wyżej wymienionych instytucji w tym także z ich orzecznictwem w wybranych sprawach.
Poza wizytą delegacji węgierskiej, w październiku 2004 r. gościli w Polsce przedstawiciele Naczelnej Rady Władzy Sądowniczej Królestwa Hiszpanii. Delegacja przybyła na zaproszenie Rady. W składzie kilkuosobowej delegacji znalazł się Przewodniczący Rady i Sądu Najwyższego Hiszpanii Pan Francisco José Hernando Santiago. Podobnie jak delegacja węgierska, goście złożyli wizyty między innymi: w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym oraz w Naczelnym Sądzie Administracyjnym.
W 2004 r. w siedzibie Krajowej Rady Sądownictwa gościli, przebywający w Polsce na zaproszenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, przedstawiciele Sądów Najwyższych Austrii oraz Litwy.
Reprezentanci Rady uczestniczyli w minionym roku w licznych konferencjach i seminariach. Z inicjatywy Prezesa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odbyła się w Luksemburgu w dniach 11-14 października 2004 r. konferencja zatytułowana "Sędzia krajowy jako sędzia prawa wspólnotowego". W spotkaniu tym wzięło udział sześciu członków Rady. Seminarium w Luksemburgu umożliwiło pełną i owocną wymianę doświadczeń między sędziami pochodzącymi z nowych Państw Członkowskich a członkami Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji.
Ponadto reprezentanci Krajowej Rady Sądownictwa uczestniczyli w drugiej corocznej Europejskiej Konferencji Rad Sądownictwa zorganizowanej w Rzymie przez Italian Consiglio Superiore della Magistratura. W trakcie tej Konferencji Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa sędzia Krzysztof Strzelczyk podpisał w dniu 20 maja 2004 r. Kartę Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa włączając tym samym Radę w poczet stałych członków Organizacji. Poza samym przystąpieniem do Sieci KRS objęła zaszczytną funkcję członka Komitetu Zarządzającego Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ). Dało to KRS jako jednej z ośmiu Rad wchodzących w skład Komitetu możliwość wpływania na podejmowanie wszelkich niezbędnych decyzji pozwalających funkcjonować ENCJ w czasie między posiedzeniami Zgromadzenia Ogólnego Sieci.
W ramach udziału w spotkaniu w Rzymie Krajowa Rada Sądownictwa przedstawiła temat dotyczący problematyki technologii informacji konieczny do prac Zespołu ds. Technologii Informacji, któremu Rada przewodniczy. Przystąpienie KRS do Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa pociągnęło za sobą duże zaangażowanie jej członków w działalność Sieci. Przedstawiciel Rady brał udział w spotkaniu Komitetu Zarządzającego ENCJ w Paryżu. Wybrani członkowie Rady opracowali i przesłali do innych Rad Sądownictwa - członków Sieci - wiele kwestionariuszy i dokumentów dotyczących działalności KRS, ewaluacji sędziów itp.
Utrzymywane przez Krajową Radę Sądownictwa kontakty międzynarodowe służą wymianie poglądów i doświadczeń. Wzbogacają i poszerzają wiedzę sędziów, przybliżając regulacje prawne innych państw. Nie do przecenienia są konferencje i seminaria pozwalające przedstawicielom wymiaru sprawiedliwości zapoznać się z dorobkiem prawnym Wspólnot i UE (acquis communautaire) - tak istotnym po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. Wszystko to sprzyja poprawie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, sprawności i szybkości rozpatrywania spraw, a tym samym podnosi prestiż zawodu sędziego wśród społeczeństwa.
D. Dane statystyczne za okres 1.01.2004 r. - 31.12.2004 r.
KRAJOWA RADA SĄDOWNICTWA
- obradowała 33 dni na 12 posiedzeniach
- podjęła uchwał 102 ( w sprawach osobowych i problemowych)
- podjęła uchwały względem: 922 osób
UCHWAŁY W SPRAWACH KADROWYCH DOTYCZYŁY W SZCZEGÓLNOŚCI:
- przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego (w tym powrót na uprzednio zajmowane stanowisko) - 505 osób do:
Sądu Najwyższego - 2 Naczelnego Sądu Administracyjnego - 4 Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - 75 sądu apelacyjnego - 52 sądu okręgowego - 282 sądu rejonowego - 88 wojskowego sądu okręgowego - 1 wojskowego sądu garnizonowego - 1 - umorzenia postępowania w sprawie powołania do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 15 osób do:
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - 2 sądu okręgowego - 12 sądu rejonowego - 1 - pozostawienia bez rozpoznania zgłoszenia o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 3 osoby do:
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - 3 - nie przedstawienia Prezydentowi RP z wnioskiem o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego - 301 osób do:
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego - 170 sądu apelacyjnego - 54 sądu okręgowego - 69 sądu rejonowego - 7 wojskowego sądu garnizonowego - 1 - przeniesienia sędziego w stan spoczynku - 23 sędziów:
sądu okręgowego - 7 sądu rejonowego - 16 - odmowy przeniesienia sędziego w stan spoczynku - 2 sędziów:
sądu rejonowego - 2 - umorzenia postępowania w przedmiocie przeniesienia sędziego w stan spoczynku - 2 sędziów:
sądu rejonowegoo - 2 - wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego po ukończeniu 65 roku życia - 55 sędziów (w tym 9 sędziów z nieuwzględnieniem wniosków w pozostałym zakresie):
wojewódzkiego sądu administracyjnego - 1 sądu apelacyjnego - 8 sądu okręgowego - 37 sądu rejonowego - 9 - nie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 9 sędziów:
sądu okręgowego - 4 sądu rejonowego - 5 - umorzenia postępowania w przedmiocie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 1 sędzia:
sądu rejonowego - 1 - sprostowania uchwały w sprawie wyrażenia zgody na dalsze zajmowanie stanowiska sędziego - 1 sędzia:
sądu okręgowego - 1 - odmowy stwierdzenia okoliczności powodujących utratę prawa do stanu spoczynku i uposażenia w stanie spoczynku (prawa do uposażenia rodzinnego): 1 osoba
1 sędzia sądu okręgowego w stanie spoczynku - odwołania od wyroku (uchwały, postanowienia) Sądu Dyscyplinarnego na podstawie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. - 2 osoby (1 asesor i 1 sędzia):
asesor sądu rejonowego - 1 sędzia sądu rejonowego - 1 - wystąpienia do Rzecznika Dyscyplinarnego z żądaniem podjęcia czynności dyscyplinarnych na podstawie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych z dnia 27 lipca 2001 r. : 2 sędziów
sądu rejonowego - 2