Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 26 lutego 2018 r. (Nr WO 020-21/18)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 26 lutego 2018 r.
w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, przekazanego przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z 16 lutego 2018 r. Nr GMS-WP-173-52/18 zgłasza następujące uwagi.
Rada negatywnie opiniuje dodanie do katalogu zawartego w art. 115 Kodeksu karnego definicji przemocy ekonomicznej w proponowanym brzmieniu oraz penalizację zachowań polegających na jej stosowaniu, o jakiej mowa w projektowanych art. 193a Kodeksu Karnego i art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Zgodnie z proponowanymi regulacjami przemoc ekonomiczna to „zachowanie mające na celu uzależnienie od siebie, wymuszenie określonych zachowań lub poniżenie osoby najbliższej lub osoby pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, poprzez ograniczenie dostępu, korzystania lub dysponowania jej zasobami finansowymi lub majątkowymi, lub zasobami finansowymi lub majątkowymi wspólnego gospodarstwa domowego, lub poprzez ograniczenie możliwości nabywania przez tę osobę zasobów finansowych lub majątkowych”.
W ocenie Rady, projekt w powyższym zakresie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że nie spełnia kryteriów określoności, wymaganych dla przepisów karnych. Powyższe regulacje są bowiem skonstruowane w sposób nieprecyzyjny, niejasny i niepoprawny. Przywołana norma konstytucyjna nakazuje zaś ustawodawcy takie wskazanie znamion czynu zabronionego, aby zarówno dla adresata normy prawnokarnej, jak i organów stosujących prawo oraz dokonujących jego wykładni, nie budziło wątpliwości, czy określone zachowanie in concreto wypełnia te znamiona. Ponadto projekt narusza także zasady poprawnej legislacji wywodzącej się z art. 2 Konstytucji, zgodnie z którym Rzeczypospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym.
Mając na względzie powyższe Krajowa Rada Sądownictwa jednocześnie nie neguje istnienia sygnalizowanego przez projektodawcę problemu społecznego, ale narzędzia jakie stwarza prawo karne nie są właściwe do rozwiązywania tego typu problemów. Wskazać w szczególności należy, że najbardziej drastyczne zachowania mieszczące się w proponowanej definicji pojęcia przemocy ekonomicznej, już w aktualnym stanie prawnym mogą być objęte sankcją karną jako wypełniające znamiona przestępstwa znęcania się określonego w art. 207 Kodeksu karnego.
Krajowa Rada Sądownictwa nie zgłasza uwag w zakresie pozostałych zmian przedstawionych przez projektodawcę.