Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 17 listopada 2016 r. (Nr WO 020-166/16, B303)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z 17 listopada 2016 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej (numer z wykazu prac legislacyjnych Ministra Sprawiedliwości: B303)
Krajowa Rada Sądownictwa pozytywnie z poniższymi uwagami opiniuje przedstawiony jej projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej.
Zmiany w § 1 rozporządzenia w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej (dalej: rozporządzenie o wyłączeniach) polegają na rezygnacji z określenia minimum środków niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa rolnego w koncepcji tradycyjnej i przyjęcie odmiennej terminologii (rozszerzającej zakres wyłączeń spod egzekucji) odpowiadającej komercyjnemu gospodarstwu rolnemu. Przyjęcie takich założeń nie uwzględnia potrzeby ochrony interesów wierzycieli, bowiem ustanawia zakres wyłączeń na relatywnie wysokim poziomie (poprzez szerokie użycie terminu „stado podstawowe zwierząt gospodarskich”). Rada zaznacza, że terminu tego używa znaczna ilość aktów prawnych w niejednakowym znaczeniu.
Taki sposób określania katalogu przedmiotów wyłączonych z egzekucji może także spowodować wątpliwości w razie skierowania egzekucji do majątku dłużnika prowadzącego gospodarstwo rolne w małej skali, a w szczególności małe gospodarstwo rodzinne. Dłużnik nie prowadzący działalności gospodarczej, posiadający jedynie pojedyncze sztuki inwentarza żywego może zostać całkowicie pozbawiony ochrony, bowiem w takiej sytuacji powstanie wątpliwość, czy rozporządzenie w ogóle określa jakiekolwiek ograniczenia egzekucji (taki dłużnik nie posiadałby bowiem odpowiedniej ilości zwierząt gospodarskich by uznać je za „stado podstawowe”).
Rada pozytywnie ocenia zmianę § 2 rozporządzenia o wyłączeniach dotyczących ograniczeń w egzekucji sądowej. Obecnie obowiązujący przepis jest w praktyce niewykonywalny, gdyż przewidywał udział w egzekucji sądowej kierownika nieistniejącego aktualnie organu. Jednocześnie wprowadzenie terminu 7 dniowego na zwrócenie się przez komornika do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o wydanie opinii o uznaniu nadwyżki inwentarza żywego ponad stado podstawowe za niezbędną do prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz 30-dniowy termin na wydanie tej opinii w projektowanych ust. 2 i 3 wydają się zbyt długie. Rada sygnalizuje także, że rozważenia wymaga czy organ samorządu jest odpowiedni dla wydania tego rodzaju decyzji. Obecnie obowiązujący art. 1061 Kodeksu postępowania cywilnego przewiduje bowiem, że odnośnie do wyłączenia spod zajęcia rzeczy prowadzącego działalność gospodarczą (w tym w formie gospodarstwa rolnego) to sąd wydaje stosowne postanowienie.
Krajowa Rada Sądownictwa zwraca także uwagę na niecelowość zawieszania postępowania do czasu wydania opinii przez wójta (…). Rozporządzenie powinno przewidywać w takiej sytuacji obowiązek wstrzymania się przez komornika z dokonaniem dalszych czynności, nie zaś zawieszania postępowania egzekucyjnego.