Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 15 września 2016 r. (Nr WO 020-103/16, UD33)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 15 września 2016 r.
w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, zauważa, że projekt dotyczy istotnych zmian w zakresie organizacji i funkcjonowania sądownictwa administracyjnego, które były już przedmiotem prac zespołu eksperckiego, powołanego decyzją Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, do opracowania koncepcji modyfikacji postępowania administracyjnego. Z uwagi na konieczność modernizacji postępowania administracyjnego zespół ten w maju 2016 r. opracował raport poświęcony reformie prawa o postępowaniu administracyjnym.
Rada stwierdza, że w rządowym projekcie nie uwzględniono, przewidzianych w raporcie, rozwiązań dotyczących m.in. właściwości organów, sporów o właściwość, dostępu do akt, wznowienia postępowania, zmiany decyzji, na mocy której strona nabyła prawo, uchylenia lub zmiany decyzji przez ministra, uchylenia decyzji przez organ I instancji, skarg i wniosków oraz szeregu innych.
Rządowy projekt wprowadza natomiast istotne modyfikacje w zakresie mediacji, milczącego załatwienia sprawy, umowy administracyjnej, ugody, postępowania odwoławczego, nieważności decyzji, postępowania uproszczonego, kar administracyjnych oraz europejskiej współpracy administracyjnej.
Krajowa Rada Sądownictwa zwraca uwagę, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie o sygn. P 46/13 uznał, że art. 156 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie wyłącza dopuszczalności stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, gdy od wydania decyzji nastąpił znaczny upływ czasu, a decyzja była podstawą nabycia prawa lub ekspektatywy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Trybunał Konstytucyjny nie wypowiedział się co do terminu określającego upływ czasu.
Odnośnie do problematyki tzw. decyzji domniemanych Rada zauważa, że dodanie w Kodeksie postępowania administracyjnego art. 155a powoduje ryzyko naruszenia zasady, zgodnie z którą organ państwa działa w interesie ogółu i jeśli organ nie zgłosi sprzeciwu to może dojść do swoistego rodzaju zaniechania wypełnienia jego roli.
Krajowa Rada Sądownictwa ocenia proponowane zmiany jako dyskusyjne i stwierdza, że ich rozważenie wymaga całościowych prac przeprowadzonych przez Komisję Kodyfikacyjną, powołaną do zbadania skutków i konsekwencji wprowadzenia rozwiązań legislacyjnych w kwestiach objętych przedmiotowym projektem.