Opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 6 maja 2015 r. (Nr WO 020-36/15)
OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 6 maja 2015 r.
w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, pozytywnie ocenia kierunek proponowanych zmian legislacyjnych, które zmierzają do zwiększenia ochrony konsumentów przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi oraz zwalczania procederu stosowania w umowach z konsumentami niedozwolonych klauzul umownych.
Krajowa Rada Sądownictwa zgłasza jednak następujące uwagi do przedłożonego projektu:
1) pozostawienie w projektowanym art. 23b ust. 2 otwartego katalogu uprawnień Prezesa UOKiK może wpływać negatywnie na pewność obrotu prawnego, ponieważ podmiot, który dopuszcza się stosowania klauzul niedozwolonych nie będzie posiadał pełnej wiedzy o grożących mu sankcjach, co w przypadku ich zastosowania może skutkować uchylaniem decyzji przez SOKiK,
2) zgodnie z opiniowanym projektem oferowanie konsumentom usług finansowych nieodpowiadających ich potrzebom będzie stanowiło praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, co należy ocenić pozytywnie. Pewne zastrzeżenia budzi jednak brak w ustawie definicji legalnej usługi finansowej. Nie ma również odesłania w tym zakresie do innego aktu prawnego. Brak ten może skutkować trudnościami związanymi z pociągnięciem do odpowiedzialności osób winnych naruszeń (dodawany punkt 4 do art. 24 ust. 2 ustawy),
3) w punkcie 11 projektu ustawy powinno znaleźć się postanowienie o dodaniu do art. 49 ustawy ust. 3, zamiast postanowienie o zmianie treści ust. 3, ponieważ w obecnym brzmieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w art. 49 jest tylko ust. 1 i 2,
4) Projekt wprowadza, jak się wydaje niczym nieuzasadniony, dualizm w zakresie formy prawnej w jakiej Prezes Urzędu odmawia wszczęcia postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, ponieważ w pewnych przypadkach ma to następować w drodze decyzji administracyjnej, a w innych w formie postanowienia (por. projektowany art. 99c ust. 1,3 i 4). Rada proponuje wprowadzić jedną formę prawną dla tego rodzaju zdarzeń, co z pewnością usprawni procedowanie i przyczyni się do większej przejrzystości i tak już skomplikowanych regulacji prawnych. Ujednolicenie nie będzie miało wpływu na sytuację prawną stron, ponieważ zarówno decyzja jak i postanowienie podlega zaskarżeniu do SOKiK,
5) negatywnie należy ocenić wydłużenie terminu przewidzianego do wszczęcia postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone z obecnych 6 miesięcy do 3 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym zaprzestano stosowania klauzul niedozwolonych, ponieważ projektodawca nie przedstawił jakichkolwiek racjonalnych argumentów uzasadniających tak istotne wydłużenie terminu przedawnienia. Można zakładać, że wydłużenie terminu do trzech lat będzie wykorzystywane przede wszystkim w celu pozyskiwania dodatkowych środków do budżetu państwa z kar nakładanych na przedsiębiorców i w zasadzie pozostanie bez wpływu na poprawę sytuacji prawnej i rynkowej konsumentów.